Tưới nông hay tưới sâu: Phương pháp nào tốt nhất cho tưới tiêu?

Một trong những điểm đáng chú ý nhất trong việc làm vườn là mỗi phương pháp đều khác nhau, phù hợp với nhu cầu, sở thích, tính thẩm mỹ, khí hậu địa phương và phong cách riêng của người làm vườn. Điều tương tự cũng xảy ra khi nói về cách mọi người tưới nước cho khu vườn của họ. Một số người ưa chuộng sử dụng vòi phun kiểu cũ, trong khi những người khác lại sử dụng hệ thống tưới nhỏ giọt, hoặc thu thập và tái sử dụng nước mưa để tưới cây. Nếu bạn đang phân vân không biết nên chọn phương pháp nào là tốt nhất, trước tiên, hãy cùng tôi thảo luận về sự khác biệt giữa tưới nông và tưới sâu.

.

Trước tình hình biến đổi khí hậu, người làm vườn cần có sự điều chỉnh trong việc trồng cây và cách tưới nước. Nhiều người bắt đầu tìm hiểu thêm về các loại cây bản địa, chịu hạn tốt và lắp đặt những hệ thống tưới tiêu tiết kiệm nước.

.

Trong khi một số người vẫn tiếp tục sử dụng vòi và súng phun nước truyền thống vì sự tiện lợi và đáng tin cậy, thì nhiều người khác lại kết hợp các hệ thống tưới hiện đại hơn để phù hợp với nhu cầu của khu vườn. Phương pháp tưới cũng thay đổi tuỳ theo thời gian mà họ có thể dành cho việc chăm sóc khu vườn của mình.

.

Trước tiên, chúng ta sẽ so sánh hai phương pháp tưới khác nhau và cùng tìm hiểu xem kiểu nào mang lại hiệu quả cao hơn cho việc tưới tiêu trong vườn.

.

.

Tưới nước nông là gì? 

Phương pháp này đòi hỏi phải chú ý nhiều hơn đến khu vườn và khuyến khích rễ cây ở gần bề mặt đất.

.

Tưới nước nông là phương pháp tưới nước sâu nhưng không thường xuyên, chỉ để khoảng 10cm bề mặt đất nhận được độ ẩm. Người làm vườn có thể bật hệ thống tưới trong khoảng 20 phút mỗi ngày. Phương pháp này đòi hỏi sự chú ý nhiều hơn đến khu vườn và khuyến khích rễ cây phát triển gần bề mặt đất, tuy nhiên có thể làm tăng nguy cơ cây bị căng thẳng.

Các phương pháp tưới nông bao gồm:

• • Tưới nước trên cao bằng vòi phun rung lắc hoặc vòi phun dao động
  • Ống và súng phun
  • Bình tưới nước

.

Vì phương pháp tưới nông có nguy cơ khiến nước bốc hơi từ bề mặt đất, hãy phủ rơm rạ xung quanh các loại cây trồng như cây ăn quả, ngô, rau diếp, dâu tây và cà chua để giúp giữ độ ẩm cho đất. Một lợi ích nữa của việc phủ lớp rơm rạ là ngăn chặn cỏ dại và tăng thêm độ phì nhiêu cho đất khi lớp phủ phân hủy.

.

Vườn hoa cỏ và các khu vực mới gieo hạt có thể hưởng lợi từ phương pháp tưới nước nông này. Mặc dù phương pháp này không phải là hiệu quả nhất, bạn có thể dễ dàng lắp đặt hệ thống tưới nước trên cao và yên tâm rằng hầu hết các hạt giống đều nhận được nước. 

.

Phương pháp tưới nước trên cao và tưới nước bề mặt thường phù hợp cho những người trồng cây cảnh nhỏ trong chậu và trồng thảo mộc. Những loại cây này thường chỉ cần một lượng nước sạch vừa đủ để duy trì, không cần tưới quá sâu.

.

.

Tưới nước sâu là gì?

Rễ cây vươn xuống để tìm kiếm độ ẩm, bám vào chậu và lấy những gì nó cần.

.

Tưới nước sâu là khi bạn tưới ít thường xuyên hơn nhưng trong thời gian dài hơn. Phương pháp này giúp cây trở nên kiên cường hơn và có khả năng chịu đựng các tác động môi trường tốt hơn, từ đó cây phát triển khỏe mạnh và bền vững hơn. Độ ẩm từ mặt đất bốc hơi ít hơn, nên nước được sử dụng và bảo tồn hiệu quả hơn.

Các phương pháp tưới nước sâu bao gồm:

• • Tưới nhỏ giọt
  • Ống ngâm
  • Bình tưới nước Garden Oya™ (bình Olla)

.

Tôi áp dụng phương pháp tưới nước sâu cho đường hầm cao của mình ba lần mỗi tuần bằng hệ thống tưới nhỏ giọt, mỗi lần kéo dài từ 60 đến 80 phút. Các điểm nước giữa các đầu phun hợp nhất, làm cho bề mặt đất hoàn toàn bão hòa. Khi tôi thử đưa tay vào đất, tôi có thể cảm nhận được độ ẩm sâu nhất mà tôi có thể với tới. Các điểm nước thường vẫn có thể nhìn thấy trong vài ngày, nhờ đó tôi biết cây đã được cung cấp đủ nước.

.

Một kỹ thuật tưới tiêu cổ xưa đang quay trở lại là Garden Oya™ (hay còn gọi là bình Olla). Bạn đổ đầy nước vào bình/ chậu đất sét Olla, sau đó chôn chậu ở độ sâu ngang với rễ cây trong luống cao hoặc trong đất vườn. Rễ cây sẽ phát triển hướng tới chậu và bám vào để hấp thụ lượng nước cần thiết. Phương pháp này giúp ngăn ngừa tình trạng tưới quá nhiều nước và cũng rất dễ lắp đặt. Các nghiên cứu cho thấy phương pháp tưới này, tuy cổ xưa và có chi phí thấp, lại hiệu quả hơn phương pháp tưới nhỏ giọt gấp mười lần.

.

.

Điều quan trọng cần nhớ khi sử dụng bình Olla là hãy thường xuyên kiểm tra độ ẩm của đất, đặc biệt là trước khi bạn có kế hoạch rời khỏi nhà trong thời gian dài. Nhược điểm lớn nhất của phương pháp này là “xa mặt cách lòng”, tức là nếu bạn có xu hướng hay quên việc thêm nước vào bình, thì có thể sẽ không phù hợp. Ngoài ra, chậu Olla cũng chiếm khá nhiều diện tích, nên không phải ai cũng có không gian thích hợp để sử dụng.

.

.

Các tính năng hàng đầu của từng phương pháp 

Tính năng	Tưới nước sâu	Tưới nước nông
Tưới nhỏ giọt	✔️
Nó có thể được thiết lập được bộ đếm thời gian	✔️	✔️
Khuyến khích rễ mọc sâu	✔️
Cây có thể tìm kiếm chất dinh dưỡng sâu bên dưới bề mặt đất	✔️
Cây trồng trở nên chịu hạn tốt hơn	✔️
Giảm nguy cơ mắc bệnh nấm	✔️
Tiết kiệm nước hơn	✔️
Có thể làm cho khu vườn an toàn hơn	✔️	✔️
Tốt nhất cho cây có rễ nông		✔️
Cần chú ý nhiều hơn và lập kế hoạch cho khu vườn		✔️

.

Độ ẩm sâu buộc rễ cây phải vươn xa tới 20cm hoặc hơn để tìm kiếm độ ẩm.

.

Tưới nước nông giúp giữ nước ở bề mặt đất, làm cho cây “quen” với việc luôn có độ ẩm sẵn sàng. Tuy nhiên, điều này khiến cây dễ bị tổn thương và không được chuẩn bị để đối phó tốt với điều kiện hạn hán.

.

Ngược lại, tưới nước sâu buộc rễ cây phải vươn sâu đến 20cm hoặc hơn để tìm kiếm độ ẩm. Quá trình này giúp cây phát triển mạnh mẽ và trở nên kiên cường hơn. Độ ẩm sâu hơn sẽ thúc đẩy hệ thống rễ khỏe mạnh và bám sâu hơn, giúp cây được neo giữ vững vàng hơn, đặc biệt là trong điều kiện khô hạn.

.

Mặc dù bạn có thể sử dụng cùng một hệ thống tưới cho cả hai phương pháp, nhưng tưới nước nông thường ngắn và lặp lại thường xuyên hơn, trong khi tưới nước sâu thì ít thường xuyên hơn nhưng kéo dài lâu hơn nhiều.

.

.

Loại nào tốt nhất để tưới tiêu? 

.

Tưới nước sâu cách ngày trong một giờ hoặc lâu hơn sẽ giúp rễ cây phát triển sâu hơn.

.

Tưới nước sâu bằng phương pháp tưới nhỏ giọt là một trong những phương pháp phổ biến nhất, và có lý do chính đáng: đây là kỹ thuật hiệu quả nhất. Chúng ta thường nhấn mạnh tầm quan trọng của hệ thống rễ khỏe mạnh, giúp cây bám vững và tìm kiếm các chất dinh dưỡng cần thiết. Tưới nước sâu là cách thúc đẩy các quá trình này ở cây, giúp cây có một mùa vụ bội thu và phát triển mạnh mẽ.

.

Hãy để tôi đưa ra một ví dụ về việc tưới nước sâu cho cà chua, một loại cây trồng phổ biến ở nhiều khu vực. Khi cây con mới được trồng xuống đất vườn, việc tưới nước sâu sẽ giúp cây giảm sốc sau khi trồng, thúc đẩy sự phát triển của rễ khỏe mạnh, và giúp cây nhanh chóng thích nghi với môi trường mới. Khi cây trưởng thành, ra hoa và đậu quả, việc tưới nước sâu cách ngày trong khoảng một giờ hoặc lâu hơn sẽ khuyến khích rễ phát triển mạnh mẽ hơn, giúp cây bám sâu vào đất, tìm kiếm chất dinh dưỡng, và chuẩn bị tốt cho mùa hè nóng bức.

.

Khi bạn bón lót bằng phân trộn và phân bón dạng hạt, giun đất sẽ được khuyến khích trồi lên bề mặt để tìm kiếm thức ăn, đồng thời sục khí và trộn đất khi chúng di chuyển. Giữ độ ẩm xa bề mặt lá và đất sẽ giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh nấm. Có thể bạn nghĩ rằng chúng ta chỉ đang nói về các phương pháp tưới nước, nhưng thực tế, mọi việc chúng ta làm trong vườn đều là một phần của vòng tuần hoàn lớn hơn, nơi mỗi hành động đều gây ra phản ứng liên tiếp và quan trọng.

.

.

Những câu hỏi thường gặp

Có loại cây trồng nào ưa nước nông không? 

Ngô và đậu có rễ nông và có thể được hưởng lợi từ việc tưới nước bề mặt thường xuyên. Lớp phủ sẽ giúp giữ nước tại chỗ và tránh bốc hơi. Các loại xương rồng có thể sống sót với rất ít độ ẩm đất. Các loại cây ăn quả như quả việt quất và quả mâm xôi có vẻ có rễ nông khi mới trồng. Tuy nhiên, rễ của chúng có thể vươn ra và xuống sâu vài chục cm khi trưởng thành, do đó, tưới nước sâu là phương pháp nên làm để giữ cho chúng khỏe mạnh và tươi tốt.

.

Tôi nên tưới nước trong bao lâu khi tưới sâu? 

Thời gian tưới phụ thuộc vào loại cây bạn đang trồng, loại đất và dự báo thời tiết hiện tại . Giống như con người, cây cần nhiều nước hơn khi nhiệt độ cao và nắng nóng. Nếu bạn khát, có lẽ cây cũng vậy! Nếu bạn mới làm quen với phương pháp tưới sâu, hãy thử nghiệm bằng cách cho nước chảy trong 30 đến 40 phút , sau đó dùng ngón tay chọc xuống đất để xác định độ ẩm của đất. Nếu ngón tay bạn rút ra khỏi đất khô sau khi chạm tới độ sâu 5cm, hãy cho nước chảy lâu hơn và nếu đất có vẻ sũng nước, hãy tưới với thời gian ít hơn trong lần tiếp theo.

Mẹo chuyên nghiệp: Luôn đặt báo thức để bạn không quên tắt nước. Bạn có thể nghĩ rằng bạn sẽ nhớ tắt nước, nhưng hãy học hỏi từ những sai lầm của tôi.

.

Tưới nước sâu có phù hợp với những khu vườn nhỏ không?

Cách tưới nước là sở thích cá nhân và trong khi bất kỳ khu vườn nào cũng có thể sử dụng các phương pháp này, thì việc tưới nước từ trên cao bằng bình tưới hoặc súng phun có thể thực tế hơn. Tưới bằng tay đòi hỏi nhiều sự chú ý hơn và thường xuyên hơn.

.

Tôi nên trồng gì nếu không có hệ thống tưới tiêu? 

Tập trung vào các loại cây bản địa và cây lâu năm được biết đến là có khả năng chịu hạn và chống chịu được ánh nắng mặt trời và nhiệt độ khắc nghiệt . Tìm kiếm các loại cây phát triển mạnh tại địa phương của bạn .